آداب و رسوم کردستان در «شه‌و چله»
تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۴۱۲۹۶
خبرگزاری فارس استان کردستان، آخرین برگ‌های پاییز امسال هم در حال ریختن است، پاییز را به روال هر سال با برگ‌های خزان و رنگارنش بدرقه می‌کنیم و به استقبال زمستان می‌رویم.
نزدیک به چندین هزار سال است که ایرانیان طبق سنت تاریخی طولانی‌ترین شب سال را به جشن می‌نشینند و خود را برای سوز و سرمای زمستان مهیا می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ریشه آیین شب یلدا به هزاره سوم و چهارم پیش از میلاد برمی‌گردد مراسمات ویژه این شب در هر گوشه کنار ایران زیبا و هزار رنگ ویژگی‌های خاص خود را دارد.
شب یلدا را در کردستان «شه‌و چله» (شب چله) می‌نامند یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های شب چله در کردستان دورهمی‌های خانوادگی است که در خانه بزرگان صورت می‌گیرد.
جمع‌شد‌ن‌های دور کُرسی، درست کردن کالک ترش، دلمه برگ مو و کلم، دولمه فلفل سبز و بادمجان، خشکبار و هندوانه از غذاهای و میوه‌های مرسوم در این شب است.
شب یلدا در خانه کردستانی‌ها ویژگی خاصی دارد، کرسی‌نشینی به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از خانه‌ها در آغاز فصل سرد اعضای خانواده، از کوچک و بزرگ را دور خود جمع می‌کند، هر بار با تزئین آن و پوشاندنش با مواد غذایی و خوراکی‌های متنوع خاطرات خوشی را در ذهن اعضای خانواده برجای می‌گذارد.
حال و هوای بازار در شب چله
قبل از هر چیزی سری به بازار می‌زنم، از انواع میوه‌های رنگارنگ گرفته تا کالک ترش و تنقلات به عابرین چشمک می‌زنند، بازار سنندج شلوغ‌ترین ساعت خود را می‌گذراند اگرچه برخی قیمت‌ها سربه فلک کشیده، اما مردم در حال خرید هستند.
خرید شب چله برای بعضی‌ها رنگ و بوی دیگری دارد، چراکه باید برای تازه عروس خانواده شب چله ببرند از غذا و تنقلات و میوه گرفته تا کادوهایی که نزدیکان برای نوعروس تهیه می‌کنند.
رسم و رسومی که اگرچه امروز تغییرات زیادی پیدا کرده و به سمت تجمل و تجملگرایی رفته اما هنوز در بین مردمان این دیار از جایگاه خاص خود برخوردار است.
آمنه خانم می‌گوید: سال‌ها پیش این رسم و رسوم در عین سادگی انجام می‌گرفت خانواده داماد، قابلمه دلمه درست می‌کردند با تهیه مقداری میوه و اجیل و البته کادویی در حد وسع راهی خانه عروس خانم می‌شدند اما الان روال بسیار متفاوت است تا جایکه برگزاری این رسم هزینه زیادی را به خانواده‌ها تحمیل می‌کند.
واقعا رسومی که قبلا داشتیم در عین سادگی بسیار ارزشمند و دلچسپ بودند، کاش به همان دوران باز می‌گشتیم الان مردم تنها به فکر تجمل و تجملگرایی و پخش آن در فضای مجازی هستند.
خانواده‌ها قبلا بیشتر در کنار هم جمع می‌شدند و همین صفا و صمیمیت موجب می‌شد از حال روز هم خبر داشته باشیم و اگر هم مشکل و گره‌ای در مسیر زندگی یکی بود دیگران کمر همت می بستند و باز می‌کردند اینکه شرایط اقتصادی در این گسست‌ها تاثیرداشته قابل انکار نیست اما نباید همه چیز را پای این مشکل بگذاریم.
شاید اگر کمی از کلاس گذاشتن‌های الکی دست برداریم بخشی از این مشکلات حل می‌شود، می‌شود در عین صمیمیت شب چله را تنها با یک غذای ساده دور هم گذارند!
کا محمد از میوه‌فروشان در هسته مرکزی شهر هم می‌گوید: شب چله از گذشته دور تا امروز همواره به عنوان یکی از آیین‌ها و سنت‌های دیرنه در میان مردمان کردستان جایگاه قابل توجهی داشته است.
هر سال چند ماهی مانده به شب چله کالک ترش می‌اندازیم و چند روز قبل از شب چله برای فروش به بازار می‌آورم که با استقبال بسیار خوب مردم قریب به اتفاق آن را به فروش می‌رسانم.
یلدا به رسم خانه پدری
شب یلدا تنها یک دقیقه بلند‌تر از شب‌های دیگر است اما همین یک دقیقه موجب شده تا این شب هزاران بار بیشتر از دیگر شب در میان مردم، اقبال یابد سال‌های سال است که دخترها، پسرها، داماد و عروس‌ها و نوه‌ها شب یلدا دور هم جمع می‌شوند خانه را از سوت و کوری همیشگی نجات می‌دهند،بساط کرسی و تنقلات روی آن را چند روز قبل از شب یلدا را در پذیرایی بپا می‌کنم.
خوشبختانه زندگی در بافت قدیمی شهر و بزرگ شدن بچه‌ها در این محلات موجب شده رسوم قدیمی را حفظ کنند حتی نوه‌ها هم پای ثابت این بزرم هستند دعواهای نوه‌های کوچکتر سر اینکه کدامشان کجای کرسی بنشینند دیدنی است.
دلمه برگ مو
غذای شب یلدا امروز هم به رسم گذشته در کردستان دلمه برگ مو و کلم است، که به همراه دخترها و عروس‌ها از شب قبل آماده می‌شود، پچیدن دلمه و گذاشتن گوشت در لایه لایه آن به صورت دست جمعی انجام می‌گیرد بعد از آن هم، رب انار و شیره انگور، دوغ، ماست، روغن و کره محلی، پیاز را برای گذاشتن سرسفره یلدا اراسته می‌کنیم.
چند ماه قبل از زمستان هم خوشه‌های انگور را در زیرزمین نخ کرده و از سقف آویزان می‌کنیم و به این ترتیب «ئه‌‌نوو» شب چله را خودمان در منزل تهیه می‌کنیم.
کالک ترش، هندوانه، انگور، انار، سیب، پرتقال، موز، کیوی، که نشانه تندرستی، فراوانی، برکت و شادی بوده از میوه‌های پای ثابت شب‌های یلدا در کردستان است ما هم بر اساس همین رسم هرچه دست بدهد را می‌خریم و روی کرسی می‌گذاریم.
بعد از صرف شام، کالَک ترش‌ها قاچ می‌شود، بوی ترشی فضای خانه را در بر می‌گیرد و عجب می‌چسبد این ترشی خشمزه بعد از خوردن غذای چرب و سنگین شب چله!
در گذشته‌های نه چندان دور شب‌های یلدا بعد از صرف شام نوبت به خوردن خشکبارهای مادبزرگ شنیدن داستان‌های پدربزرگ‌ها زیر کرسی می‌رسید، داستان‌هایی که ساعت‌ها بزرگ و کوچک را سرگرم می‌ساخت و بعد از آن هم نوبت به بازی محلی می‌رسید.
بازی‌های «شه‌و چله» کردستان
جوراب بازی یا به زبان کُردی "گوروا بازی" پای ثابت بازی‌ها و سرگرمی‌های شب چله در کردستان است، بعد از بازی نوبت به بازی دوز با "چوز" در کُردی که شکل سنتی این بازی امروزی بود و با نخود و لوبیا انجام می‌شد؛ می‌رسید.
همزمان که دو نفر مشغول بازی دوز بودند، دو نفر از اعضای خانواده روی کُرسی مشغول مچ انداختن بودند؛ بعد از همه این‌ها دوباره آرام دور کُرسی می‌نشستیم، مادر بزرگ یا پدربزرگ چیستان یا به اصطلاح کُردی "مه‌ته‌ل" مطرح می‌کرد و هرکسی در تکاپوی یافتن جواب بود.
کشتی گرفتن و یا "زوران بازی" از دیگر آداب و رسوم شب چله در کردستان بوده است رسومی که البته امروز دیگر اثری از آنها باقی نمانده و چرخ روزگار گرد فراموشی برآنها انداخته است و گرامیداشت این شب به ارسال پیامکی در فضای مجازی به دوستان و نزدیکان خلاصه شده است.
انتهای پیام/۲۳۳۰/۷۱
منبع: فارس
کلیدواژه: شو چله شب یلدا شب یلدا در کردستان شه و چله کردستان شب یلدا شب چله
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۴۱۲۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
هری کین: بازی در خانه رئال مادرید دشوار است اما ما به خودمان ایمان داریم
هری کین اعتقاد دارد فتح لیگ قهرمانان اروپا، پایانی خوش برای این فصل بد بایرن مونیخ خواهد بود
طرفداری | در چارچوب دور رفت مرحله نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان اروپا، بایرن مونیخ و رئال مادرید در آلیانتس آرنا به نتیجه تساوی 2-2 رضایت دادند تا سرنوشت این جدال حساس در سانتیاگو برنابئو مشخص شود.
به نقل از اسکای آلمان؛ هری کین در این بازی یکی از ستاره‌های بایرن مونیخ بود و در کنار عملکرد کلی خوبش، توانست یک گل نیز از روی نقطه پنالتی به ثمر برساند. حال این ستاره انگلیسی در یک مصاحبه پس از بازی درباره هدف‌شان برای قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا صحبت کرده است. او گفت:
هر چیزی که برای آن می‌جنگیم در این تورنمنت است، ما فقط باید راهی برای انجام آن پیدا کنیم. بازی در خانه رئال مادرید سخت خواهد بود اما ما باید با ایمان کامل و برای پیروزی به آنجا برویم. لیگ قهرمانان اروپا بزرگ‌تر از هر چیزی است و اگر بتوانیم آن را کسب کنیم، فصل شگفت‌انگیزی داشته‌ایم. با این حال هنوز راه درازی در پیش داریم.
کین سپس درباره عملکردشان مقابل رئال مادرید و بازی هفته آینده در روز چهارشنبه، گفت:
این‌ها بازی‌های بزرگی هستند. جو امروز باورنکردنی بود و مطمئنم هفته آینده نیز همین‌طور خواهد بود. من می‌خواهم در این بازی‌های بزرگ بازی کنم. نکات مثبت زیادی در بازی امروز وجود داشت اما برخی جزئیات کوچک نیز هستند که باید آن را اصلاح کنیم زیرا ممکن است به خاطر آنها تنبیه شویم. ما باید نسبت به هفته آینده خوش‌بین باشیم.
کین درباره اینکه جود بلینگام پیش از زدن ضربه پنالتی به او چه حرفی زد، گفت:
راستش را بخواهید، نمی‌دانم او چه گفت. من غرق آن لحظه شده بودم و مطمئنم سعی کرد چیزی بگوید تا حواس مرا پرت کند.
صحبت جود بلینگام با هری کین پیش از زدن ضربه پنالتی
از دست ندهید ????????????????????????
تونی کروس: پاس گلم جلوی بایرن خیلی خاص نبود شاهکار کارلتو؛ بازهم شکست‌ناپذیری مقابل بایرن بزرگترین بازیکنان ناکام تاریخ لیگ قهرمانان یحیی شکایت کند 5 میلیارد تومان جریمه می‌گیرد
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند